Көпчүлүк камсыздандыруу төгүмдөрүн төлөөчүлөр камсыздандыруу төгүмдөрү боюнча тарифтердин негиздүүлүгүн түшүнө беришпейт. Тариф чендерин аныктап, Социалдык фонддун финансылык жактан туруктуулугун камсыздап, киреше бөлүгү (камсыздандыруу төгүмдөрүнүн түшүшү) менен чыгаша бөлүгүн (пенсия жана жөлпулдарды төлөө) тең салмактуулукта сактоо үчүн экономикалык эсептөөлөрдү жана талдоолорду жүргүзүү зарыл. Ошондой эле тариф чен өлчөмдөрүнүн негиздүүлүгү үчүн актуардык эсептөөлөрдүн түрдүү ыкмаларын жана моделдерин колдонуу керек. Актуардык эсептөөлөр деген аталыш "актуарий" деген сөздөн келип чыккан. Актуарий (англ. actuaru, лат. aciuamius – тез жазмачы, эсепчи) – жашоону узак мөөнөткө камсыздандыруу боюнча тариф чендерин эсептөө усулун илимий негизде иштеп чыккан камсыздандыруу боюнча адис. Актуардык эсептөөлөр тариф чендерин эсептөө жана камсыздоочу менен камсыздандыруучунун өз ара финансылык маилелерин аныктоо боюнча статистикалык жана экономика-метематикалык усулдардын системасы. Актуардык эсептөөлөр калктын жашоосунун узактыгы (т.а. жашоону камсыздандыруу жана пенсиялар) менен байланышкан узак мөөнөттүү камсыздандыруу операцияларында камсыздандыруу фондунун түптөлүү жана сарпталуу механизмин чагылдырат. Камсыздоочунун камсыздандыруучуга көрсөткөн кызматтарынын өз баасын жана наркын эсептөө формасы актуардык калькуляция деп аталат. Актуардык эсептөөлөрдү жүргүзүү үчүн колдонулган баштапкы маалыматтардын жыйындысы актуардык базис деп эсептелет. Актуардык базисти курууда пенсияларды (мисалы, каза болуулар тууралуу, эмгек акылар тууралуу) эсептөө үчүн зарыл болгон статистикалык көрсөткүчтөрдүн келечектеги көлөмү тууралуу, ошондой эле активдерди инвестициялоодон түшкөн кирешелер тууралуу божомолдор жасалат. Актуардык эсептөөлөрдүн милдети кокустан болгон окуялардын мезгилдүүлүгүн баалоо менен байланыштуу, ошондуктан ал ыктымалдык теориясы (теория вероятности) жана статистиканын математикалык моделдерге негизделет. Аткарылып жаткан иштерди актуардык жактан эсептөөлөрдүн негизинде  ички дүң продукциянын болжолу турат, ошондуктан актуардык эсептөөлөрдүн натыйжалары учурдагы экономикалык кырдаалдан өтө эле көз каранды. Мындай типтеги моделдерде айрым жеңилдетилген божомолдор, анын ичинде пенсиялык фонддун келечектеги кирешелери (мүмкүн, эмгек акынын динамикасынын болжолуна негизделген), демографиялык корсөткүчтөр, инвестициялардын кирешелүлүгү тууралуу божомолдор да берилип, андан соң бул шарттардагы аракеттенүүлөрдүн божомолдору түптөлөт. Натыйжада пенсиялык системаны акырындык менен реформалоонун түрдүү варианттарын талдоого жана теңештирүүгө мүмкүнчүлүк берилет.

Калктын келечектеги демографиялык өзгөрүшү Кыргызстанда жана башка өлкөлөрдө пенсиялык реформаларды жүргүзүүгө шарт түздү. Калктын улгайышы  - бөлүштүрүүчү пенсиялык системага оорчулук тийгизген негизги фактор болуп саналат. Пенсиялык камсыздандыруунун контингентин изилдөө, тийиштүү статистикалык жана божомолдоо базасын түзүү –  бул тармактагы бардык башка изилдөөлөр үчүн керектүү негизди түзгөн актуардык изилдөөлөрдүн негизги багыттарынын бири.

         Кыргызстанда азырынча Улутстатком гана мындай статистикалык маалыматтарды кеңири жана үзгүлтүксүз жыйноодо. Белгилүү болгондой, КР пенсиялык системасы азыркы кезде бөлүштүрүүчү принципте иштейт жана анын бир катар өзгөчөлөнгөн элементтери бар, математикалык моделдерди түзүүдө аларды эске алуу зарыл. Бул эң алгач пенсияларды эсептөө ыкмаларына тиешелүү (жекече коэфициенттердин системасы, түрдүу жеңилдиктер, стажы боюнча дал келбөөчүлүк, индексация ж.б.). Бул системага топтолмо элементин киргизүү математикалык моделдерди түзүү жана актуардык типти баалоо зарылдыгын жаратты. Азыркы кезде буга окшогон иштер Социалдык фонддо жүргүзүлүүдө. Бул максатта тарифтик саясат жана актуардык эсептөөлөр башкармалыгы түзүлгөн,  башкармалык өкмөттүк жана илимий уюмдар менен иш алып барууда. Кыргызстандын мамлекеттик пенсиялык системасын актуардык камсыздоо үчүн моделдерди түзүү аябай эле татаал маселелерден болуп саналат, анткени көптөгөн статистикалык факторлорду, т.а. эмгек акынын деңгээлин жана түзүмүн, демографиялык көрсөткүчтөрдү (иштеп жаткандардын санын, түрдүү топтогу пенсионерлердин санын)  региондор боюнча бөлүштүрүп, келечектеги инвестициялардын кирешелүүлүгүн ж.б. эске алуу менен баалоону жана божомолдоону талап кылат.

        Жалпысынан, бул этапта бул моделдерди конкреттештирүү жана анык абалын так чагылдыруу багытында, айрыкча орто жана узак мөөнөттүү перспективада өркүндөтүү жана андан ары иштеп чыгуу боюнча олуттуу иштер жүрүүдө. Кыргызстандын пенсиялык системасынын азыркы кездеги математикалык усулдарына пенсиялык системаны жана социалдык камсыздандурууну реформалоодо келип чыккан көйгөйлөрдү чечүү боюнча усулдар иштелип чыгууда. Жакынкы келечекте бүтүндөй камсыздандыруу системасын мыктылап, ошону менен бирге жарандардын пенсиялык камсыздоого ишенимин арттыруу күтүлүүдө.